در فرایند سرب کوبی رادیولوژی از پوشش سرب برای عایق بندی دیوارهای مراکز تصویر برداری پزشکی جهت جلوگیری از آسیب های زیانبار پرتو ایکس برای پرسنل و کادر درمان استفاده می گردد. سرب کوبی و ایزولاسیون مراکز بصورت سدی در مقابل پرتوهای اشعه ایکس ظاهر شده و از عبور پرتوها جلوگیری می کند. قدرت ولتاژ دستگاه های تصویربرداری پزشکی که تا 150 کیلوولت نیز می رسد سبب پرتاب الکترونهای تیوب اشعه ایکس به درون محیط تصویربرداری شده و عدم حفاظت در برابر پرتو و عایق بندی کامل مراکز درمانی ، سبب ایجاد عوارض اشعه ایکس بر سیستم ایمنی بدن می گردد.
سرب به دلیل چگالی و عدد اتمی بالا ، بهترین عنصر جهت حفاظت مراکز تصویربرداری می باشد. به دلیل تراکم مولکولی بالای سرب ، اشعه ایکس پرتابی در سرب گیر افتاده و قادر به عبور نمی باشند. میزان ضخامت سرب بکار رفته ، بستگی به میزان ولتاژ اعمال شده توسط دستگاه تصویربرداری پزشکی دارد. خلوص بالا ورق های سرب رادیولوژی عامل مهمی در جذب پرتوهای اشعه ایکس می باشد.
در فیلم زیر با خصوصیات سرب بیشتر آشنا خواهیم شد:
در کلینیک های دندانپزشکی به دلیل استفاده مداوم از رادیوگرافی تک دندان ، نیاز به محیطی عایق در برابر عبور پرتو می باشد. به همین دلیل با نصب پارتیشن و ایجاد اتاقک سربی ، محطی ایزوله برای حفاظت به وجود می آید. به دلیل ولتاژ پایین تر دستگاه های رادیگرافی دندان نسبت به دستگاه اهی رادیولوژی ، از سرب یک میلیمتر جهت سرب کوبی اتاقک استفاده می گردد. البته با نصب دستگاه های پانورامیک دندان ( OPG) به دلیل ولتاژ بالاتر دستگاه ، نیاز به سرب 2 میلیمتر جعت عایق کاری مرکز می باشد.
سرب کوبی مراکز رادیولوژی ، شامل دستگاه های رادیولوژی معمولی و ماموگرافی می باشد . به دلیل قدرت بالاتر تیوب های رادیولوژی باید از سرب حداقل 2 میلیمتر برای ایزوله کردن مرکز استفاده نمود. معمولا مراکز رادیولوژی در زیرزمین ساختمان احداث شده تا نگرانی بابت نشت اشعه از زیر دستگاه وجود نداشته باشد. در صورت استفاده از دستگاه در طبقات بالاتر ، باید در زیر دستگاه نیز لایه های سربی جهت حفاظت کامل نصب گردد.
دستگاه سی تی اسکن دارای تیوب دوار با ولتاژ تیوب حداقل 150 کیلوولت بوده و بر خلاف دستگاه های رادیولوژی معمولی که پرتاب الکترون در آن تقریبا در یک خط ثابت صورت میگیرد ، پرتاب الکترونها در زاویه 360 درجه انجام می شود. به همین دلیل علاوه بر سرب کوبی محیط ، سرب کوبی سقف نیز جهت جلوگیری از عبور اشعه الزامی می باشد.
1- طراحی نقشه واحد رادیولوژی : قدم اول در تاسیس واحد رادیولوژی ، طراحی نقشه می باشد . طراحی واحد در زیرزمین مرکز درمانی ، فاصله مناسب تیوب دستگاه از اتاق کنترل و قراردادن موقعیت چرخش تیوب دورتر از اتاق کنترل و درب های ورود و خروج از نکات مهم طراحی واحد می باشد.
2- در محیط های تصویربرداری پزشکی ، علاوه بر وجود پرتوهای اولیه ، پرتوهای ثانویه (پرتوهای ساطع شده از بدن بیمار و همچنین نشت پرتو از تیوب ) نیز وجود دارد به همین دلیل باید لایه های سرب با دقت بر روی هم اورلب شده و همپوشانی دقیق ایجاد شود تا از نشت اشعه به بیرون جلوگیری شود.
3- نواحی حساس در اتاق تصویربرداری پزشکی ، شامل اتاق کنترل ، اطراف شیشه سربی و درب های ورود و خروج می باشد که متاسفانه به دلیل عدم استفاده از نیروهای مجرب و آموزش دیده برای اجرای سرب کوبی ، در هنگام دوزیمتری نهایی دارای نشت می باشند . لزوم عایق بندی دقیق کم های درب های ورودی ، سبب جلوگیری از نشت اشعه می گردد.
در شرکت پزشکی واتامد با توجه به سابقه کاری بلند مدت و استفاده از نیروهای متعهد در پیش راه اندازی مراکز تصویربرداری پزشکی ، طراحی و اجرای سرب کوبی و ایزولاسیون مراکز درمانی انجام می پذیرد.
